Deze voor Nederland ongekende monitoring is een van de voorwaarden van het Openbaar Ministerie (OM) en de opsporingsdienst Fiod om met ING tot een schikking te komen. Daarnaast zal ook de betaling van een miljoenenboete onderdeel zijn van de schikking, aldus bronnen bekend met het proces.

 

'Falend beleid'

De tijdelijke monitoring door de overheid moet het risico verkleinen dat ING opnieuw in de fout gaat. Want de vier geselecteerde fraudezaken – waaronder die rond het Russische telecombedrijf Vimpelcom – representeren 'een breed falend beleid' van de bank bij het nakomen van de spelregels, schrijft het in fraude gespecialiseerde Functioneel Parket van het OM.

 

De bank had volgens ingewijden te weinig grip op de integriteitsrisico’s van klanten waarmee het zaken deed, waaronder trustbedrijven. Eind vorig jaar kondigde ING aan zo goed als helemaal te stoppen met de dienstverlening aan de trustsector. De trustsector kent 'een hoger risicoprofiel dan andere sectoren en past daarmee niet langer bij wat de bank bereid is te aanvaarden', aldus de bank eind vorig jaar.

ING heeft moeite in te stemmen met de door de overheid geëiste inzage in de monitoring van toekomstige frauderisico's. De bank ervaart deze eis als een vorm van ondercuratelestelling. Maar als ING niet instemt en geen schikking met het OM overeen weet te komen, ligt voor de bank een ander onaantrekkelijk perspectief in het verschiet: een langdurig openbaar strafproces met alle reputatierisico's van dien.

 

Geen precedent

Voor Nederlandse begrippen is het ongekend dat een onderneming het Openbaar Ministerie deelgenoot belooft te maken van toekomstige integriteitskwesties. Ook Rabobank hoefde in 2013 bij het schikken van de fraude met het Libor-tarief geen monitoring te accepteren. Deskundigen die anoniem willen blijven, kennen in Nederland alleen het voorbeeld van Ballast Nedam. Dat bouwbedrijf kocht eind 2012 voor opgeteld €17,5 mln strafvervolging af voor vermoede omkoping van Saoedische tussenpersonen om opdrachten binnen te halen.

 

Onderdeel van deze schikkingsovereenkomst was dat de raad van bestuur van Ballast enkele jaren periodiek vertrouwelijk verslag moest doen aan het OM over nieuw aangetroffen fraudesignalen. De woordvoerder van Ballast Nedam zegt het bestaan van deze afspraak met het OM 'te kunnen bevestigen noch te kunnen ontkennen, omdat we dat niet mogen'.

 

In tegenstelling tot Nederland komt het in de VS regelmatig voor dat bedrijven bij een schikking met het OM instemmen met een door de overheid geëiste 'monitoring' om de kans op herhaling te verminderen. De Amerikaanse justitie geldt als veeleisender.

 

Amerikaanse autoriteiten

Zowel de Amerikaanse als de Nederlandse autoriteiten hebben ING momenteel in het vizier als verdachte van betrokkenheid bij witwassen en internationale corruptie. ING kan van deze verdenkingen in de VS alleen afkomen door een op Amerikaanse leest geschoeide schikking met bijbehorende monitoring te accepteren, weet ook het Nederlandse Openbaar Ministerie.

 

Een ander discussiepunt tussen de verdachte bank en de misdaadbestrijders is de eis van het OM en de Fiod om ook ruim terug te kunnen kijken bij ING naar eventuele onregelmatigheden. Een derde heikel onderwerp bij het verkennen van een schikking is de gedetailleerdheid van een gezamenlijk persbericht als de bank weet te schikken met de Amerikaanse en Nederlandse justitie.

 

Het Amerikaanse feitenrelaas bij een schikking is altijd gedetailleerd. Het Nederlandse OM wil bij ING liever geen herhaling van de pijnlijke situatie rond Rabo en zijn Libor-affaire, toen het persbericht van de Amerikaanse justitie veel meer onthulde over de gang van zaken dan het Nederlandse persbericht. Ook het Nederlandse OM zet bij het zogeheten 'transigeren' met grote ondernemingen van fraudezaken steeds meer in op ruime openbaarmaking van de verdachte handelingen. Het OM pareert daarmee het verwijt dat bedrijven in achterkamertjes met handjeklap strafvervolging in de doofpot stoppen.

 

Smeergeld

Over de hoogte van de schikking zijn ING en het het OM nog in overleg. Een van de vier zaken waarin het OM ING als verdachte aanmerkt, is de betaling door telecombedrijven Vimpelcom en Telia (voorheen TeliaSonera) van smeergeld via ING-rekeningen aan de Oezbeekse presidentsdochter. Vimpelcom en Telia schikten hun rol hierin met justitie in de VS en Nederland voor opgeteld $1,76 mrd. Dat duidt erop dat ING alleen voor vele miljoenen strafvervolging in onder andere deze zaak kan afkopen.

 

De bank voorspelde eerder al dat de zaak een 'significante invloed' kan hebben op de resultaten. In de eerste helft van 2018 zal ING meer informatie kunnen geven, zo meldde de bank bij de publicatie van de jaarcijfers eind januari.

 

Bij de schikkingsonderhandelingen met het OM laat ING zich bijstaan door advocatenkantoor Allen & Overy. Dat beantwoordt geen vragen hierover van deze krant, net zo min als ING, het OM en de Fiod dat op dit moment doen.

 

Fd