NEDERLAND - Corona dwingt tot digitalisering. Vergaderen en videobellen behoren bijvoorbeeld al tot de normaalste zaken van de wereld. Ook maakt corona duidelijk hoe ouderwetse regelgeving de digitalisering voor de voeten loopt.

 

Weekblad Elsevier geeft hier drie voorbeelden van. 

 

Skypetestament geldt niet

Zo signaleerde de Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN) dat door de coronacrisis een steeds groter wordende groep mensen geen testament meer kan maken, ‘terwijl de behoefte om juist nu een testament te hebben toeneemt’. En dat komt eigenlijk maar door één woordje in de wet: lijfelijk. De testateur en de notaris moeten lijfelijk in elkaars aanwezigheid zijn als het testament de notaris passeert.

 

Een testament dat is gepasseerd via Skype heeft dus geen wettelijke basis. ‘Dat is in deze crisissituatie zeer onwenselijk,’ aldus EPN. De vereniging pleit dan ook voor een noodwet tijdens deze crisis waardoor het mogelijk is om het testament via Skype te passeren. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft al toegezegd alle notarissen te steunen bij eventuele rechtszaken bij deze Skypetestamenten, zolang de notaris zich goed heeft verantwoord in de akte.

 

Faxen naar de rechtbank

Er zijn meer wetten die niet meer bij het digitale tijdperk passen. Van oorsprong was het wettelijk vastgelegd dat de rechtzaakstukken per fax of per aangetekende brief naar de rechtbank moeten worden verstuurd. Er zijn al wel stappen gezet om juridische procedures te moderniseren en digitaliseren. In onder meer faillissementen, in bijna alle strafzaken, asiel- en bewaringszaken en bij bewindvoering door bureaus wordt inmiddels digitaal geprocedeerd. Maar in sommige juridische procedures, zoals civiele zaken, moeten de stukken nog per post worden aangeleverd.

 

Inmiddels zijn de rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges vanwege de coronamaatregelen gesloten, maar de zogenoemde urgente zaken gaan wel door. Het gaat dan om bijvoorbeeld voorgeleidingen van verdachten, faillissementen, urgente familiezaken zoals uithuisplaatsingen of ondertoezichtstelling. In sommige zaken kan er wel gebruik worden gemaakt van de nieuwste technieken, met videoconference of het telefonisch horen. Maar voor het aanleveren van stukken is de overheid druk bezig om ‘op korte termijn’ informatie te geven over veilig e-mailen.

 

De verwachting is dat er na de zomer een ‘digitale brievenbus’ is. Via de digitale brievenbus kunnen alle partijen zaken indienen, processtukken digitaal uitwisselen en digitaal corresponderen met de rechtspraak. Als eerste worden dan rijksbelastingzaken en beslagrekesten digitaal toegankelijk gemaakt.

 

Digitale besluiten nemen

Het kabinet werkt er ook aan om gemeenten, provincies en waterschappen tijdelijk de mogelijkheid te geven om naast digitale beraadslaging ook digitaal besluiten te nemen. Juridisch is dat nog niet mogelijk. Vrijdag 27 maart stemde de ministerraad in met het wetsvoorstel daartoe. Met de aanpassing kan het lokale bestuur toch blijven functioneren in tijden dat het niet mogelijk is om een openbaar fysieke vergadering te houden. Voorwaarde is dat de vergaderingen openbaar blijven via een videoverbinding.

 

Zodra de Raad van State zijn advies hierover heeft uitgebracht, gaat het voorstel naar de Tweede Kamer. De bedoeling is dat het zo snel mogelijk in werking treedt.